Kto tu mieszkał, kto tu żył?...

Promna leży pod Białobrzegami na lewym brzegu Pilicy

Dawne dobra Promny należały do końca XVIII wieku do Kozietulskich. W 1812 roku występujący w imieniu Jana Kozietulskiego Feliks hrabia Czarnecki zawarł akt sprzedaży Promnej, mocą którego„Wielmożnemu Janowi Zbierzchowskiemu Staroście Brodnickiemu Jego Potomkom y Sukcesorom odtąd i na zawsze za sumę między Stronami Kontraktującemi umówioną Złotych Polskich Cztery Kroć dziesięcy w grubey monecie przedaie y rezygnuje”.

Nowy właściciel, Jan Zbierzchowski był, dziedzicem dóbr Zbroża i Olszamy, radcą wojewódzkim Płockiego, a stale przebywał w swym majątku Ostaszewie w pow. pułtuskim.

W 1829 roku Wasiutyński wypuścił dobra Promna w sześcioletnią dzierżawę Józefowi Mysyrowiczowi. Starannie z tej okazji sporządzona umowa zobowiązywała Mysyrowicza do płacenia „Rok rocznie z góry czynszu na ś-ty Jan do rąk wypuszczającego sumę Złotych Polskich Dwadzieścia Tysięcy w monecie Kurant z wyłączeniem wszelkich innych monet lub papierów gdyby nawet przymuszony kurs miały.”

Dokument ów wspomina też o dworze , w którym „Dziedzic excypuie dla siebie pomieszczenie w połowie Domu oraz Stajnię i Wozownie dla Koni swych iako też i kuchnię i piwnicę w czasie swego pobytu bez uszczuplania w tychże pomieszczeniach wygód Dzierżawcy przynależnych”.

Wojciech Wasiutyński umarł w 1834 roku. Promnę odziedziczyła po nim żona Marianna i synowie: Leonard i Hermogenes „Urzędnik Okręgu Naukowego w Warszawie zamieszkały.” W 1855 r. dobra zostają wystawione na publiczną licytację. Kupił je za 120 tysięcy 55 rubli srebrem Tomasz Jackowski, ówczesny właściciel majątku Wodziczna.

W naszej miejscowości znajdują się obiekty zabytkowe. Najstarszym zabytkiem jest zbudowana w końcu XVIII wieku karczma– klasycystyczna, murowana, parterowa. W tym samym okresie zostały wzniesione dwie analogiczne kapliczki przydrożne – murowane z cegły w formie kolumn zwieńczonych kostkowym gzymsem. Usytuowane na krańcach wsi. Kościół parafialny pod wezwaniem Św. Marii Magdaleny zbudowany około 1866-70 według projektu architekta Adolfa Adama Loewe. Murowany z cegły jednonawowy z wieżą od zachodu.

Pałac wzniesiony po 1817 roku dla Wojciecha Wasiutyńskiego, „Mecenasa przy Sądzie Najwyższej Instancji Królestwa Polskiego” wg projektu Hilarego Szpilowskiego, lub gruntownie przebudowany z dawnego dworu, należącego w końcu XVIII wieku do Antoniego Kozietuskiego starosty będzińskiego i jego żony Marianny Grotowskiej. Ze sporządzonego z okazji licytacji opisu dóbr wiemy, że dwór był „massiv murowany, gontami kryty z piwnicami sklepionemi, otoczony ogrodem warzywnym i owocowym”. Z rodziną Jackowskich wiąże się przebudowa parterowego murowanego dworu w okazały, piętrowy pałac. Być może inwestycja ta zbiegła się z budową również nowego neogotyckiego kościoła w Promnej, fundowanego przez Jackowskich i budowanego w latach 1866-70 według planów architekta Adolfa Adama Loewe. Brak na to potwierdzeń ale architektura pałacu o skromnych klasycystyczno-neorenesansowych formach wskazuje, że powstał w II połowie XIX w. Od 1868 roku właścicielami Promnej są Maria z Makomaskich i Marceli Jackowscy. W 1930 roku właścicielem był Bronisław Jackowski , tuż przed drugą wojną światową należały do Schererów

Nie zachowały się żadne dokumenty dotyczące przekazania budynku pałacu na cele oświatowe. Jednak na szczęście żyją jeszcze świadkowie, którzy pamiętają tamte lata. Zgodnie z ich opowieściami szkoła mieszcząca się w pałacu istnieje od 1945 r. Tuż po zakończeniu działań wojennych z inicjatywy mieszkańców budynek ten został wykupiony od prywatnego właściciela z przeznaczeniem na szkołę. Dużą kwotę na wykup pałacu przekazała rodzina Mickiewiczów.

Mimo ciężkiego, powojennego okresu nauka była obowiązkowa i trwała 7 lat W pierwszych latach istnienia szkoły Grono Pedagogiczne stanowili nauczyciele: Antonina i Antoni Jasińscy, Halina Binkiewicz, Tadeusz Mickiewicz, Stanisława Krajewska, Krystyna Zalewska, Antoni Pecelt, Wanda Wójtowicz, Stanisława Dryjańska i pan Wrona.

Rok 1949 Maria Wrona, Antonina Jasińska, Honorata Piotrowska, Daniela Golus, Mroziński

Antoni Jasiński -kierownik szkoły Antonina Jasińska, Elżbieta Jasińska, Daniela Golus, Maria Wrona, Stanisława Chmielewska

W pierwszych latach funkcjonowania szkoły nauczaniem objęci byli uczniowie w różnym wieku. Uwarunkowała to wojna, podczas której uczęszczanie do szkoły często było niemożliwe z różnych przyczyn, niezależnych od uczniów.

Harcerze z Promny na defiladzie w Grójcu w 1949 roku.

Nauczyciele wykazywali się ogromnym zaangażowaniem i zapałem do pracy z młodzieżą szkolną Budynek tętnił życiem nie tylko podczas zajęć lekcyjnych. Organizowane były różne przedstawienia i wieczorki. Szkoła była jedynym miejscem spotkań dzieci i młodzieży. W latach 50-tych i 60-tych w szkole istniał zespół ludowy, który reprezentował szkołę na wszystkich imprezach okolicznościowych.

Wśród uczniów inspektor Wrona, Antonina Jasińska, Antoni Jasiński, Antoni Kaleta

Występy szkolnego zespołu

W tych trudnych czasach organizowane były również wycieczki w różne regiony naszego kraju.

Bywali w górach i nad morzem dając jedyną możliwość dzieciom wiejskim zwiedzania kraju Wycieczki szkolne dla naszych dziadków były jedyną możliwością zwiedzenia kraju.

Co roku odbywały się dożynki.

Były to duże imprezy skupiające całe środowisko.

Szkoła dziś

Wnętrza pałacu z biegiem lat przebudowano zachowując jednocześnie architekturę elewacji. Dzięki temu przypomina on o dawnej świetności dziedziców pałacu. Budynek szkoły położony jest w pięknym parku gdzie rosną stare świerki, dęby, klony, jesiony . W parku tym rozmieszczone są boiska do gry w piłkę nożną, ręczną oraz plac zabaw. O uroku tego miejsca świadczy również staw, który znajduje się tuż za oknami szkoły.

Przez 57 lat wygląd zewnętrzny szkoły niewiele się zmienił. Zmianie ulegało natomiast wnętrze budynku, jednak mimo remontów piece kaflowe choć nieczynne posiadają zabytkowe zdobienia, na sufitach i ścianach zachowała się piękna sztukateria.

W zaadaptowanych pokojach znajduje się sześć sal lekcyjnych, mini sala gimnastyczna, pracownia komputerowa, biblioteka szkolna, pokój nauczycielski oraz gabinet dyrektora. W przybudówce, w której kiedyś były pokoje dla służby, znajdują się pomieszczenia dla oddziału „O”. Obecnie szkoła również tętni życiem. Praca w szkole nie ogranicza się do procesu dydaktyczno wychowawczego. Staramy się aby była miejscem spotkań, imprez integrujących środowisko lokalne. W szkole zatrudnionych jest 10 nauczycieli, wszyscy po studiach wyższych. Nauczyciele to grupa zawodowa, która nieustannie doskonali swój warsztat pracy toteż kadra naszej szkoły jest świetnie przygotowana do realizacji zadań statutowych szkoły oraz prowadzi szeroką działalność pozadydaktyczną. Szkoła jest jedynym miejscem, gdzie dzieci mogą spędzić czas po zajęciach lekcyjnych. Uczniowie mogą tu rozwijać swoje zainteresowania i talenty. Biorą udział w wielu konkursach przedmiotowych, sportowych, artystycznych. Od wielu lat w szkole organizowane są tradycyjne spotkania i uroczystości świąteczne, w których biorą udział zarówno uczniowie naszej szkoły, jak i ich rodzice i dziadkowie oraz okoliczni mieszkańcy.